TEKNOLOJİ TRENDLERİ
29 Oca 2025
DeepSeek’in Yükselişi
"Yapay zeka başka bir yapay zekanın işini elinden alabilir"
Yapay zeka (YZ) gelişmelerinin ardı arkası kesilmediği son aylarda sık sık duyduğumuz bir soru vardı: “YZ işimizi elimizden alacak mı?”.
Bu, öngörülebilir ve makul bir soru. Ancak daha şaşırtıcı olan, yapay zekanın başka bir yapay zekanın işini elinden alma potansiyeline sahip olması. Üstelik bu gelişmeler, Amerikan başkanının büyük bir coşkuyla Stargate Girişimi’ni tanıttığı gün Çin’den duyuruldu. Adeta planlanmış bir misilleme gibiydi.
Yapay zeka, bu sefer insanların değil, OpenAI gibi dev şirketlerin tahtını sallıyor gibi görünüyor. Çinli bir girişim olan DeepSeek, açık kaynaklı dil modelleriyle hem teknolojiyi demokratikleştiriyor hem de ABD’li rakiplerine “Ucuz ve etkili YZ mümkün!” mesajını veriyor.
DeepSeek Nedir ve Neden Önemli?
2023 yılında, Çinli girişimci ve yatırımcı Liang Wenfeng tarafından kurulan DeepSeek, “Yapay zekayı herkesin kullanabileceği bir araç haline getirmek” misyonuyla yola çıktı. Peki, DeepSeek neden bu kadar önemli?
DeepSeek, büyük bütçeler olmadan da yapay zeka üretilebileceğini kanıtladı.
Ayrıca, küçük şirketler ve gelişmekte olan ülkeler için yapay zeka alanında söz sahibi olmanın mümkün olduğunu gösterdi.
Açık kaynak yaklaşımıyla teknolojinin daha hızlı ilerlemesine katkıda bulunuyor.
Oluşturduğu rekabet sayesinde son kullanıcılar için daha uygun fiyatlı hatta ücretsiz YZ servisleri sağlanabilir hale geliyor.
DeepSeek vs OpenAI: Fark Ne?
İki şirket de aynı hedefe koşuyor, AGI (yapay genel zeka), ama yolları tamamen farklı:
1. Açık vs Kapalı Kaynak Yaklaşımı
Başta OpenAI olmak üzere ABD’li şirketler YZ modellerini “kapalı kutularla” satarken, DeepSeek tüm teknolojisini ücretsiz ve açık kaynaklı paylaşıyor.
Örneğin, DeepSeek’in modellerini ücretsiz indirebilir ya da kullanabilirsiniz, ancak OpenAI’ınkiler için aylık abonelik ödemeniz gerekiyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde OpenAI, gelirlerinin bir kısmını kaybedecek gibi duruyor. Ancak gelecekte çıkarılacak versiyonlara göre durum tekrar tersine dönebilir.
2. Maliyet ve Performans
ABD’nin Çin’e çip satışındaki kısıtlamalara rağmen, DeepSeek 671 milyar parametreli bir modeli iki yıldan kısa bir sürede eğitti. Yani DeepSeek’in, daha düşük maliyetle ve en iyi performans gösteren çipler olmadan, OpenAI ile aynı seviyede sonuçlar elde ettiğini söyleniyor.
DeepSeek V3 modeli, matematik ve kodlama testlerinde GPT-4’le aynı puanı alırken, eğitim maliyeti 20 kat daha düşük.
R1, OpenAI'nin o1'iyle aynı seviyede performans gösterdi ve o1-mini adlı daha önceki bir modeli geride bıraktı.
Görünen o ki “ucuz” her zaman “kalitesiz” demek değilmiş.
Yanlış Algılanan Konular
DeepSeek V3’ün son aşamasındaki eğitimi 5,6 milyon dolara mal oldu; ancak bu rakam nihai sonuca ulaşmadan önce yapılan deneyleri kapsamıyor. Yani “5,6 milyon dolara geliştirildi” algısı hatalı. R1’in eğitim maliyeti muhtemelen daha yüksekti ve ne kadar olduğu bilinmiyor.
20 ay boyunca 200 kişiye aylık ortalama brüt maaşın 1400 $ olması durumunda bile 5.6 milyon dolarlık bir maliyet oluşturur. Çalışanların çoğunun doktora dereceli olduğunu düşünürsek hiç de gerçekçi değil. Benzer şekilde, OpenAI‘ın O1 modelini eğitme maliyeti de bilinmiyor. Bildiğimiz tek şey, GPT-4’ün eğitim maliyetinin 100 milyon dolardan fazla olduğu.
DeepSeek'in Nvidia'nın yüksek işlemci gücüne sahip H100 çiplerini kullanmış olabilir. Eğer bu doğruysa, ABD'nin ihracat kısıtlamalarını aşarak elde edilmiş olabilir. Bu nedenle bu konuda bir itirafta bulunamıyor olabilirler. Ancak bu durumda bile, 2 yıldan kısa bir sürede bunu başarmış olmaları kayda değer bir başarı.
Piyasalarda Panik Havası: Gerçek Mi, Geçici Mi?
Amerika’da şirketlerdeki değer kaybı bir günde toplamda 1 trilyon dolara ulaştı. OpenAI gibi yapay zeka dil modelleri üzerine çalışan şirketlerin bu rekabetten etkilenmesi kaçınılmaz. Ancak yarış henüz yeni başlıyor. Yani önümüzdeki dönemde yeni versiyonlarla DeepSeek de geride bırakılabilir.
Teknoloji sektöründeki bu değer kaybının büyük ölçüde duygusal tepkilerden kaynaklandığını düşünüyorum. Pek çok şirket için bu durumun geçici olacağına inanıyorum. Örneğin, Nvidia’nın tek müşterisi OpenAI değil. DeepSeek, çok yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymasa bile, hala Nvidia’nın daha düşük kapasiteli H800 çiplerine gereksinim duyuyor.
DeepSeek’in yalnızca iki yıl içinde bu kadar maliyet etkin ve yüksek performanslı bir model geliştirebilmesi, benzer girişimlerin başka ülkelerde ve şirketlerde de ortaya çıkabileceğini gösteriyor. Gelecekte dil modelleri sunabilecek firma sayısının artmasıyla Nvidia ve AMD gibi şirketlere yönelik talep de büyüyecektir. Bu da uzun vadede bu firmaların değerine olumlu katkı sağlayabilir.
Diyelim ki söylediklerimde haksızım. Nvidia, ASML, TSMC, AMD gibi birçok şirket satışlarında daha az taleple karşılaşıyor. Bu durumda da argümanım şu: Bu firmalar, çok yüksek talep sebebiyle olması gereken fiyattan daha yükseğe ürün satıyorlardı. Azalan talep, bu firmaların yüksek fiyatlı ürün satmasını engeller; bu da sahip olduğunuz elektronik ekipmanların maliyetini aşağı çeker. Dolayısıyla firmalar daha yüksek karlılıkla satışlarına devam ederek kâr marjlarını artırabilirler. Bu da firmaların değerlerini yukarı çekecek bir etki yaratır. Yani nereden bakarsanız bakın, bu firmalardaki yüksek oranlı değer kayıplarının panik kaynaklı olduğunu düşünüyorum.
Kişisel Değerlendirmelerim
Bu tür bir teknolojik atılımın farklı bir ülkeden gelmesi sevindirici. Çünkü tek bir ülkenin teknoloji üzerinde mutlak hakimiyet kurmasının dünya için sağlıklı olmadığını düşünüyorum. Yapay zekada lider olduğunu iddia eden ABD, son dönemde Grönland’ı satın almak, Kanada’yı eyalet olarak görmek, Panama Kanalı’nı tekrar kontrol altına almak gibi agresif söylemlerle hareket ediyordu. Hatta kendi müttefiklerine bile yüksek teknoloji satışını sınırlamak gibi aşırı söylem ve aksiyonlarla hareket ediyordu. Bu gelişmeyle biraz sakinleşeceklerdir diye umuyorum.
Çin’e yapılan yüksek teknoloji ihracatının kısıtlanması, Çin’i kendi ürünlerini ve altyapılarını geliştirmeye itiyor. Sınırlı kaynaklarla çalışabilen Çin, Huawei ve BYD örneklerinde olduğu gibi kendi inovasyonlarıyla bu problemleri tek tek aşıyor. Rekabet ve çift kutuplu dünya, son kullanıcılara daha kaliteli ancak uygun fiyatlı ürünler sunulmasını teşvik edecektir.
ABD, politik güç kullanarak teknolojide tek başına lider olabilmek için getirdiği tüm kısıtlamalarla yerli teknoloji firmalarını kış uykusuna yatırarak hantallaştırdı. Verimlilikten ve düşük maliyetten uzak yöntemlere yoğunlaşıldı. Bu da inovasyondan uzak bir ekosistem yarattı. Ancak Çin’de durum tam tersi gelişiyor. Şirketler, tüm bu sınırlamalardan dolayı inovasyona ve yaratıcılığa itildi.
Yapay zeka dil modellerinin ihtiyaç duyduğu yüksek işlemci gücü, birçok ülkeyi bu yarışta geri bırakmıştı. Teknolojik yeterlilik sağlansa bile enerji altyapılarının eksikliği, birçok ülkeyi bu yarışta geriye itiyordu, daha doğrusu yarış başlamadan bitiyordu. Ancak bu gelişme, inanılmaz kapasiteli enerji altyapılarına gerek kalmadan da bu girişimlerin yapılabileceğini gösterdi.
Görünen o ki, daha düşük işlemci gücüyle çalışabilen dil modelleri, daha az enerji ve soğutma kapasitesi gerektirecek. Bu da daha düşük maliyet anlamına geliyor. Maliyetin azalmasıyla birlikte yapay zeka teknolojilerinin kullanımı yaygınlaşacaktır, bu da toplam enerji talebinin artmasına neden olacaktır.
Sonuç olarak yapay zeka, son kullanıcıların üretkenliğini artıracak şekilde lanse edildi. Belli ki bu tanım doğru, ancak eksik kalmış. Aslında yapay zeka sadece son kullanıcıların değil, YZ’yi geliştiren şirketlerin bile üretkenliğini artırmaya zorlayacak.
DeepSeek’in başarısı, yapay zeka dünyasının tekelleşmeyeceğinin işareti oldu. Önümüzdeki aylar—belki de günler—bu rekabetin nasıl şekilleneceğini belirleyecek. Ancak bir şey net: Yapay zeka artık yalnızca birkaç büyük oyuncunun kontrolünde değil ve bu, teknoloji dünyasında köklü değişimlerin habercisi.
